Av.ESEM YİĞİT
Anayasa Mahkemesi’nin 27.12.2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Milletvekili Av.Can Atalay kararında ikinci kez "hakları ihlal edildi” ve “tahliye edilmelidir” hükmüne rağmen İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi AYM kararına ikinci kez uymayarak Av. Can Atalay’ı tahliye etmedi.
Oysa Anayasa'nın "Anayasa Mahkemesi’nin kararları" kenar başlıklı 153. maddesinde;
" Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir.…..Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazete’de hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar." şeklinde AÇIK VE NET bir şekilde düzenlenmiştir.
Anayasa ve kanunlar Anayasa Mahkemesi kararını yerine getirme yükümlülüğü altında olan kamu makamlarına ve somut olayda ilk derece mahkemesine dosyayı farklı bir yargı merciine gönderme yetkisi vermediği gibi herhangi bir yargısal makamı da Anayasa Mahkemesi kararlarını bağlayıcılığını tartışma konusunda yetkilendirmemiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin kararlarının kesin ve bağlayıcı olduğu, ihlali gidermekte yerel mahkemenin görevli olduğu Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeli kararında açıkça belirtilmiş olmasına rağmen İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, ihlalin gereğini yapmaktan kaçınmış ve ikinci kez Anayasayı çiğnemiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararlarından sonra yapılacak yeniden yargılamalarda, ihlal hangi aşamada gerçekleşirse gerçekleşsin Yargıtay'ın doğrudan görevli olduğuna dair bir kanun hükmü bulunmamaktadır. Bu nedenle İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin, AYM kararındaki ihlali gidermek yerine dosyayı Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderilmesi kararı hukuk garabetidir.
İlk derece mahkemesinin dosyayı Yargıtay’a göndermesi sonucunda, Anayasa’nın 36. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, hiçbir mahkemenin görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçınamayacağı kuralının da ihlali niteliğindedir.
Oysa Yargıtay 3.Ceza Dairesi’nin kendisine dosyayı gönderen yerel mahkemeye “AYM kararı doğrultusunda ihlali gidermek senin görevindedir.’’ deyip dosyayı iade etmesi yasa gereğidir. Ancak daha önce önüne gelen dosya için ‘’Anayasa Mahkemesi kararlarına uyulmamasına’’ ve AYM üyeleri hakkında ‘’suç duyurusunda’’ bulunmasına karar veren, AYM’yi ‘yargısal aktivizm’’ yapmakla itham eden Yargıtay 3.Ceza Dairesi, bu kez hızını alamayıp AYM’nin ikinci kez ihlal kararına rağmen , Can Atalay hakkındaki kararını “hukuki değerden yoksun” ve “jüristokratik” bir davranış olarak nitelendirmiş ve ortada uyulacak bir karar bulunmadığını belirterek Atalay’ın tahliyesi talebini yeniden geri çevirmiştir. Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin bu kararı Anayasa’nın 153.maddesine açıkça aykırı olup anayasanın ihlali niteliğindedir.
Burada devreye girmesi gereken Hâkimler ve Savcılar Kurulu olup AYM kararına uymayan, Anayasayı ihlal eden ve görevlerini kötüye kullanan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ve Yargıtay 3.Ceza Dairesinde görevli hakimler hakkında derhal soruşturma başlatmalıdır. Tam bu nedenle İstanbul Barosu Başkanlığı da İstanbul 13.Ağır Ceza Mahkemesi hakimleri hakkında HSK’ya ihbarda bulunmuştur.
ÇÜNKÜ Bireysel başvuruya konu olaydan bağımsız olarak kesin ve bağlayıcı olan AYM kararına uymaktan kaçınmak Anayasanın ihlali niteliğindedir.
23 Eylül 2012 Tarihinde bireysel başvuru yolunu hukuk sistemine kazandırmakla övünen iktidar hukukçularının bugün AYM’nin kararlarına uyulmayarak bireysel başvuru yolunun etkisiz kılınmasına dair söyleyecekleri var mıdır? Hiç sanmam.
Bu yargıdaki kriz iktidar açısından ‘’hakemlik’’ ile çözümlenecek bir kriz değildir. Çünkü hukukta izahı olmayan bir usul ile AYM kararına uymadığını ilan eden Yargıtay 3.Ceza Dairesi hakimleri ile kararları kesin ve bağlayıcı olan AYM üyeleri arasında hakemlik yapılmaz; hukuktan, hukukun üstünlüğünden taraf olunur bu da Anayasa’nın 153.maddesi gereğince Anayasa Mahkemesi kararlarının amasız fakatsız uygulanmasından taraf olmaktır.
Her şeye rağmen hukuku, hukukun üstünlüğünü, temel hak ve özgürlüklerini korunmasını savunmayı elden bırakmamalı ve safları geniş tutmalıyız. Çünkü hukuk ve adalet herkese lazım.
Av.Esem Yiğit
Adana Barosu Yönetim kurulu üyesi
İnsan Hakları Merkezi Koordinatörü
